Bắt Đầu Với DEFI (Tài Chính Phi Tập Trung)

　　Tóm tắt nội dung bài học:

　　· DEFI là gì

　　· Bạn có thể làm gì với DEFI

　　· Các bước thực hành liên quan đến các chức năng chính của DEFI

　　· Những rủi ro và hạn chế

　　Ở dạng cơ bản, Tài chính phi tập trung (Defi) cho phép bạn truy cập vào một loạt các dịch vụ tài chính, từ loại đơn giản thường được cung cấp bởi các ngân hàng bán lẻ lớn, đến các công cụ phức tạp được sử dụng bởi Hedge Funds (Các quỹ phòng ngừa rủi ro) và Investment Bankers (Các ngân hàng đầu tư); tất cả những gì bạn cần là một ví trực tuyến và sự cảnh giác cao độ.

　　Bằng cách khóa tiền điện tử của bạn vào trong các Hợp đồng thông minh, trong một quá trình được gọi là staking (đặt cược), bạn có thể kiếm được lãi, được biểu thị qua Annual Percentage Yield (APY- Lãi suất thu nhập hằng năm) - một thuật ngữ quen thuộc với tài chính truyền thống (tradfi).

　　Khi đặt cược số tiền quỹ của mình, nghĩa là bạn đang cung cấp tính thanh khoản , bạn cũng được thưởng bằng một token cụ thể cho từng dự án Defi. Token đó cấp cho bạn quyền biểu quyết trong các cuộc thảo luận nào về những thay đổi đối với cách thức hoạt động của hệ thống và token này có giá trị đầu cơ.

　　Các token DEFI đã tăng giá đáng kể kể từ năm 2020.

　　Cách DEFI sử dụng Hợp đồng thông minh

　　Hợp đồng thông minh về cơ bản là một thỏa thuận để thực hiện các điều khoản nhất định thể hiện qua mã máy tính. Hiện tại tài khoản ngân hàng của bạn có thể cấp cho bạn quyền hưởng một số tiền lãi hàng tháng nhất định, hoàn lại tiền cho các khoản ghi nợ trực tiếp theo chi phí hàng tháng.

　　Thỏa thuận đó đạt được thông qua một quy trình đăng ký chính thức - có thể mất vài ngày - được quản lý kết hợp bởi con người và phần mềm và được công nhận bằng văn bản.

　　Ngược lại, Hợp đồng thông minh sử dụng ngôn ngữ lập trình (Solidity trên Ethereum) để biểu thị các phần thuật toán của một thỏa thuận bao gồm mức lãi suất và thời hạn thanh toán, và chuỗi khối Ethereum cơ bản thực hiện thỏa thuận nên các hợp đồng thông minh này là minh bạch và không thể sửa đổi, với một khoản phí được thanh toán bằng phí Gas (mệnh giá bằng ETH).

　　Về khía cạnh cơ bản này, Defi tái tạo các dịch vụ tiết kiệm và đầu tư mà đã từng là lĩnh vực riêng biệt trong nền tài chính truyền thống (tradfi), trong đó sự khác biệt lớn quan trọng nhất đó là Defi loại bỏ hoàn toàn bên trung gian.

　　Bạn tương tác với các mật mã chứ không phải con người và không có một quy trình chính thức hay biểu mẫu và KYC (quy trình xác định danh tính) nào. Mô hình không cần cấp phép mới này dân chủ hóa việc tạo ra của cải và là giải pháp hiệu quả dành cho các mạng lưới tài chính khép kín hiện đang hoạt động.

　　Tuy nhiên, điều đó cũng đồng nghĩa với việc không có một lan can bảo vệ, do đó bạn có thể có toàn quyền tự chủ để hưởng những phần thưởng tiềm năng không chỉ dừng lại ở các số tiền lãi và các token.

　　Người dùng chuyên nghiệp có thể đặt cược tiền điện tử A và đúc (tạo) một loại tiền tổng hợp mới B, sau đó họ có thể sử dụng loại tiền này ở bất cứ nơi nào khác trong hệ sinh thái Defi mà có thể tạo ra lợi nhuận tốt nhất trong một quy trình được gọi là Yield Farming (Khai thác lợi suất).

　　Nếu như quy trình này phức tạp quá, thì bạn vẫn có thể kiếm lãi thụ động từ tiền điện tử của mình nhưng sẽ là tương tác với con người (CEFI), chứ không phải qua Hợp đồng thông minh. Chúng tôi sẽ giải thích sự khác biệt giữa CEFI và DEFI trong một bài viết riêng biệt.

　　 Nguyên tắc cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận của DEFI

　　Trong khi APY (Lãi suất thu nhập hằng năm) trong tài chính truyền thống có xu hướng về 0 (một số ngân hàng thậm chí hiện cung cấp lãi suất âm cho các khoản tiết kiệm), thì Defi cung cấp lợi nhuận phần trăm gấp đôi hoặc thậm chí ba chữ số.

　　Sức hấp dẫn là không thể chối cãi: chẳng có ai là không muốn tăng gấp đôi số tiền của mình trong một năm chỉ bằng cách khóa số tiền ấy vào một giao thức tài chính phi tập trung và để thời gian sẽ lo phần còn lại.

　　Không chỉ vậy, sự thu hút của Defi đối với người dùng nằm ở giá trị của các token cơ bản mà họ có thể kiếm được khi khoản tiền đặt cược của họ tăng giá mạnh, đồng thời các giao thức mới được tung ra liên tục nhằm mở rộng quy mô cho quá trình Khai thác lợi suất.

　　Tất nhiên là sẽ có sự đánh đổi. Do các giao thức Defi này còn mới và có tính thử nghiệm cao, nên sẽ không tránh khỏi những rủi ro mà bạn cần phải lưu ý.

　　Lỗ hổng của Hợp đồng thông minh

　　Hợp đồng thông minh là các hướng dẫn được mã hóa. Khi các hướng dẫn được mã hóa không chính xác với logic yếu có thể tạo điều kiện cho các tin tặc lợi dụng hợp đồng và ăn cắp tiền. Bạn có thể tìm hiểu trên Google để thấy tình trạng này phổ biến như thế nào.

　　 Các chi phí của Hợp đồng thông minh

　　Defi cần phải tương tác với một chuỗi khối để thực hiện các Hợp đồng thông minh có tính phí. Các dự án Defi dựa trên Ethereum đó đã chứng kiến phí Gas đạt mức phi thường. Không phải tất cả các dự án đều dựa vào Ethereum, vì vậy bạn nên đi khảo giá thật kỹ khi mà ngày càng có nhiều lựa chọn thay thế Smart Chain rẻ hơn, được liệt kê bên dưới.

　　Bạn sẽ phải chịu trách nhiệm hoàn toàn

　　Defi là một con dao hai lưỡi. Bạn có thể đặt cọc và khai thác lợi suất ngay tức thì, nhưng bạn sẽ phải hoàn toàn chịu trách nhiệm. Bạn sẽ không thể trông cậy vào đâu trong trường hợp làm mất khóa riêng tư kiểm soát quyền truy cập vào ví Defi của mình hoặc khi bạn phân bổ tiền không chính xác.

　　Nói chung, khi có càng nhiều giao thức Defi được thiết lập, với tổng giá trị tài sản được khóa trong hợp đồng ấy (còn được gọi là TVL) càng cao, thì sẽ càng an toàn. Đó là do mã của các giao thức Defi đã được kiểm tra toàn diện và “thử nghiệm thực chiến” trong một môi trường trực tiếp.

　　Các giao thức này cũng được duy trì bởi các nhóm các nhà lập trình có năng lực cao. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa các hợp đồng thông minh sẽ tuyệt đối an toà, mà đôi khi vẫn xảy ra các trường hợp bị tấn công mạng và lợi dụng ăn cắp tiền.

　　Các giao thức mới hơn sẽ cung cấp APY (Lãi suất thu nhập hằng năm) cao hơn để tăng tính thanh khoản và token của họ sẽ bắt đầu từ một giá trị cơ bản thấp hơn, tuy nhiên danh tiếng của chúng chưa được thiết lập.

　　Mặc cho sức cám dỗ lớn của việc khóa tài sản của bạn vào trong giao thức hứa hẹn đem lại cho bạn mức APY cao nhất, bạn vẫn cần phải thận trọng thẩm định dự án trước khi bắt đầu đặt cược số tiền điện tử quý giá của mình.

　　· Các đoạn mã đã được kiểm tra bảo mật một cách chuyên nghiệp chưa？

　　· Dự án đã hoạt động được bao lâu？

　　· Tổng giá trị bị khóa trong giao thức là bao nhiêu？ (Số càng lớn thường cho thấy tính hợp pháp càng cao)

　　Rủi ro của các dự án tiền điện tử sinh lợi nhuận đã được minh họa rõ nét qua ví dụ vào tháng 3 năm 2020, khi một loạt các khoản buộc phải thanh lý dẫn đến thiệt hại lớn trên nền tảng cho vay tài chính phi tập trung (Defi).

　　Khi đồng Ether (ETH) trong vai trò là tài sản thế chấp cơ sở của nền tảng giảm giá mạnh, đã khiến các Collateralized Debt Position (CDP - Vị trí nợ thế chấp) giảm xuống dưới tỷ lệ thế chấp ETH: DAO và gây ra khoản lỗ 6,65 triệu đô la.

　　Một nền tảng khác là Cred đã bị buộc phải tạm dừng các dòng tiền vào và ra của các quỹ liên quan đến chương trình Earn sau khi nộp đơn xin phá sản. Cần nhớ rằng không có một Lender of Last Resort (Người cho vay cuối cùng) nào trong ngành tiền điện tử.

　　Các giao thức Defi phổ biến

　　Tài chính phi tập trung có rất nhiều các giao thức được thiết lập vững chãi và có thể được coi là “các ngân hàng lớn” của Defi. Tất nhiên, điểm khác biệt là bạn không phải lưu ký của mình với các dự án này, giống như khi bạn gửi tài sản vào tài khoản ngân hàng: thay vào đó, Hợp đồng thông minh sẽ kiểm soát toàn bộ quy trình đó. Miễn là mã không có lỗi gì thì tiền của bạn sẽ được bảo đảm an toàn mà sẽ không ai có thể cưỡm số tiền ấy của bạn đi.

　　Các giao thức Defi phổ biến bao gồm:

　　Maker: Một giao thức phát hành và cho vay stablecoin. Bằng cách đặt cược các tài sản như ETH và WBTC làm tài sản thế chấp, bạn có thể tạo ra các stablecoin được gọi là DAI, được thế chấp bằng tiền điện tử bị khóa.

　　Giao thức này cung cấp một hình thức cho vay phi tập trung và cho phép bạn sử dụng DAI bên trong defi cho các mục đích khác. Sau khi hoàn trả số tiền đã vay, bạn có thể yêu cầu lấy lại số tiền điện tử đã đặt cược của mình.

　　Aave: Một giao thức phi tập trung cho vay và đi vay. Bạn chỉ cần đặt cược tài sản và kiếm tiền lãi từ tiền gửi của mình. Aave cũng cung cấp các khoản vay không thế chấp.

　　Compound: Một giao thức được kiểm soát bằng thuật toán để kiếm lãi từ tài sản đặt cược.

　　Yearn Finance: Một quỹ phòng ngừa rủi ro phi tập trung, đầu tư các tài sản đặt cược vào các giao thức defi khác nhau và theo đuổi các chiến lược tạo ra lợi nhuận cho người dùng.

　　Cách tương tác với các giao thức Defi

　　Để tương tác với các giao thức defi, bạn cần có một ví web tương thích như MetaMask. Sau khi truy cập ứng dụng web của giao thức được đề cập, chẳng hạn như Yearn Finance, bạn sẽ kết nối ví MetaMask của mình với trang web bằng cách nhấp vào thông báo xác minh hiện lên.

　　Sau đó, bất kỳ lúc nào bạn muốn tương tác với giao thức Defi, như gửi ETH vào một trong các Hợp đồng thông minh của nó, một cửa sổ tự động tương tự sẽ xuất hiện. Đến đây, giao dịch của bạn sẽ được phát tới mạng lưới Ethereum và bạn sẽ bị tính phí.

　　Các giao dịch kế tiếp cũng sẽ tuân theo quy trình tương tự, bao gồm đặt cược tài sản, lấy lại tài sản đã đặt cược và thu thập bất kỳ token nào đã kiếm được khi khai thác lợi suất. Trong mỗi trường hợp, bạn sẽ phải đợi từ vài giây đến vài phút để giao dịch xác nhận trên mạng lưới Ethereum.

　　Gửi WBTC vào Yearn Finance

　　Dưới đây là ví dụ về các bước bạn sẽ thực hiện để bắt đầu chiến lược khai thác lợi suất. Trong trường hợp này, chúng ta sẽ gửi WBTC (Wrapped Bitcoin) vào một kho hệ thống trên Yearn Finance:

　　1. Đảm bảo rằng bạn đã lưu trữ WBTC trong ví Ethereum MetaMask của mình. (Nếu không, bạn có thể mua trên SushiSwap để đổi lấy ETH.)

　　2. Truy cập Yearn Finance và kết nối ví MetaMask của bạn.

　　3. Chọn WBTC từ các kho hệ thống có sẵn và nhấp vào mũi tên thả xuống ở bên phải hàng WBTC.

　　4. Nhập số lượng WBTC bạn muốn gửi hoặc chỉ cần nhấp vào 'Tối đa' và sau đó nhấp vào 'Phê duyệt.'

　　5. Phê duyệt hai giao dịch sẽ tự động bật lên trong MetaMask. Đầu tiên sẽ cho phép Yearn Finance lưu trữ WBTC của bạn trong hợp đồng thông minh của nó và thứ hai sẽ chuyển WBTC.

　　Và như vậy, giờ đây, bạn đã lưu trữ WBTC trong kho tiền của Yearn và sẽ kiếm được APY (Lợi suất hằng năm) được hiển thị miễn là tài sản của bạn vẫn còn trong kho. Khi bạn muốn rút tiền, chỉ cần làm ngược quy trình được mô tả ở trên.

　　Smart Chain DEFI thay thế cho Ethereum

　　Mặc dù phần lớn hoạt động của Defi xoay quanh Ethereum, còn có những giao thức và sản phẩm tương tự có sẵn trên các mạng lưới hợp đồng thông minh như TomoChain, TRON, Binance Smart Chain, Avalanche và Matic.

　　Việc tương tác với các giao thức tương ứng của chúng đòi hỏi quá trình tương tự - bạn thậm chí có thể định cấu hình ví MetaMask để kết nối với các mạng lưới này - nhưng bù lại là các giao dịch sẽ nhanh hơn và rẻ hơn nhiều so với trên Ethereum.

　　Mặc dù các mạng lưới blockchain mới hơn này có lợi thế về tốc độ và phí, nhưng chúng ít phổ biến hơn Ethereum. Điều này là do hệ sinh thái Defi cố thủ chắc chắn đã hình thành xung quanh Ethereum. Do đó, người dùng Defi có xu hướng chấp nhận những thiếu sót của Ethereum để đón nhận nhiều cơ hội mà nó cung cấp cho việc đầu tư và phát triển tài sản tiền điện tử của bạn

　　Hiểu được những rủi ro của Defi

　　Chúng tôi đã đề cập đến tầm quan trọng của việc sử dụng các giao thức Defi đã được thử nghiệm, với ít lỗ hổng bảo mật ở các đoạn mã hơn. Dưới đây là các bước bổ sung mà bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ mất tiền và bảo vệ tài sản tiền điện tử của mình.

　　Cân nhắc bảo hiểm

　　Cũng giống như bạn có thể mua bảo hiểm du lịch trước khi đi nghỉ, bạn có thể mua bảo hiểm Defi để tránh bị mất tiền do bị hack và lợi dụng ăn cắp tiền. Các dự án như Cover và Nexus cung cấp dịch vụ này.

　　Nghiên cứu đội ngũ đứng đằng sau dự án

　　Nhiều dự án Defi được vận hành bởi các nhóm giấu tên muốn giữ bí mật danh tính của họ. Điều này là hoàn toàn bình thường và có nhiều cách để các dự án như vậy đạt được sự tin tưởng của cộng đồng bằng cách thực hiện các biện pháp để chứng minh rằng họ không thể ăn cắp tiền của người dùng ngay cả khi họ muốn.

　　Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn hơn, bạn có thể sẽ muốn sử dụng các giao thức Defi được hỗ trợ bởi các nhóm công khai danh tính, những người mà uy tín cộng đồng của họ sẽ bị tổn hại nếu họ hành động trái đạo đức.

　　Lựa chọn các chiến lược tạo ra lợi nhuận đơn giản

　　Các chiến lược kiếm tiền Defi đơn giản (ví dụ: “đặt cược token A để kiếm được token B”) thường sẽ có ít lỗ hổng bảo mật hơn nhiều so với các chiến lược phức tạp hơn. Hợp đồng thông minh càng có nhiều bộ phận chuyển động, thì khả năng lỗ hổng bảo mật nằm trong đó có thể bị khai thác càng cao.

　　Không nên đầu tư nhiều hơn số tiền bạn có thể để thua lỗ

　　Lời khuyên này còn áp dụng không chỉ trong tiền điện tử mà còn trong cuộc sống. Tuy nhiên, điều này đặc biệt đúng với Defi, vì ở đây bạn sẽ không thể cầu viện bất cứ ai khi bị thua lỗ hết tiền.

　　Theo nguyên tắc chung, bạn cần thận trọng và không nên đặt cược quá 5% tài sản của bạn vào bất kỳ một giao thức nào. Như vậy thì trong trường hợp xấu nhất xảy ra, danh mục đầu tư của bạn sẽ không bị mất trắng.

　　Tài chính phi tập trung là một trong những lĩnh vực thú vị nhất trong tiền điện tử và là trung tâm của các đổi mới và cơ hội. Tuy nhiên, đó là một nơi không khoan nhượng đòi hỏi bạn phải có một lượng kiến thức vừa phải trước khi tham gia.

　　Chỉ đặt cược tài sản của bạn vào các giao thức Defi khi bạn đã dành thời gian để hiểu cách thức hoạt động của chúng và xem xét những lợi ích và rủi ro khi làm như vậy.

　　Khi bạn đã nắm được cách thức hoạt động trơn tru của các giao thức, thì lúc đó Defi sẽ trở thành một cách cực kỳ hiệu quả để kiếm tiền điện tử.