SÀN GIAO DỊCH PHI TẬP TRUNG LÀ GÌ? CÓ NÊN GIAO DỊCH TRÊN SÀN PHI TẬP TRUNG KHÔNG?

　　1. Sàn giao dịch phi tập trung là gì？

Sàn giao dịch phi tập trung (DEX – Decentralized Exchange) là các sàn giao dịch không phụ thuộc vào bên trung gian thứ ba để giữ nguồn tiền của bạn, tất cả các giao dịch của người dùng đều được diễn ra một cách tự động và trực tiếp giữa người dùng với nhau (mạng ngang hàng). Nói cách khác, DEX – sàn giao dịch phi tập trung trao hoàn toàn quyền kiểm soát nguồn quỹ và các giao dịch về tay người dùng, loại bỏ bên trung gian nhằm tránh các rủi ro về vấn đề bảo mật, hacker, lừa đảo. Ngoài ra, việc đánh thuế hay kiểm soát nguồn tiền của các sàn phi tập trung là rất khó.

　　2. Sự khác biệt giữa sàn phi tập trung và sàn tập trung là gì？

2.1. Quyền kiểm soát quỹ

　　Người dùng sàn giao dịch tập trung thực hiện nạp tiền vào sàn để tạo thuận lợi cho việc giao dịch. Những nguồn vốn này được kiểm soát bởi một dịch vụ giao dịch trung gian. Điều này có nghĩa là sổ lệnh, cũng như quyền lưu ký, đều nằm trong tay của dịch vụ nền tảng sàn tập trung.

　　Trong một nền tảng trao đổi tiền điện tử phi tập trung, người dùng giao dịch trực tiếp với các trader khác mà không cần một máy chủ trung tâm. Không có một dịch vụ nền tảng tập trung sở hữu sổ lệnh và quyền lưu ký. Do đó, tiền được kiểm soát bởi người dùng và các bên tham gia trong nền tảng này.

　　2.2. Tính ẩn danh

　　Một số sàn giao dịch tập trung từng cho phép các tài khoản giao dịch ẩn danh trên nền tảng của họ. Tuy nhiên, các quy định mới của chính phủ đã nổi lên trong những tháng gần đây đã dẫn đến việc tuân thủ luật KYC và AML nghiêm ngặt. Rất khó để giao dịch nặc danh trên nền tảng trao đổi tiền điện tử tập trung. Ngược lại, sàn giao dịch phi tập trung là nơi mọi người đều có thể ẩn danh.

　　3. Xác thực

　　Những người dùng của sàn giao dịch tập trung phụ thuộc vào nền tảng để xác thực và cấp quyền cho các giao dịch của họ. Theo một cách nào đó, nền tảng này là một trung gian bên thứ ba cung cấp các dịch vụ trao đổi mật mã đáng tin cậy.

　　Với sàn giao dịch phi tập trung, chúng ta không cần phụ thuộc vào một bên trung gian. Bằng các hợp đồng thông minh và một số triển khai giao thức Blockchain, toàn bộ hệ thống được xây dựng để cung cấp xác thực không tin cậy và ủy quyền các giao dịch trao đổi tiền mã hóa.

　　3. Ưu điểm/nhược điểm sàn phi tập trung

　　3.1 Ưu điểm của các sàn DEX

- Không cần KYC

　　KYC/AML (Hiểu rõ Khách hàng của bạn và Chống Rửa tiền) là tiêu chuẩn bắt buộc của nhiều sàn giao dịch. Vì các lý do pháp lý, các cá nhân thường phải gửi giấy tờ tùy thân và bằng chứng địa chỉ.

　　Đây là mối quan ngại về tính riêng tư đối với một số người và mối quan ngại về tính khả thi với những người khác. Lỡ bạn không có sẵn giấy tờ hợp lệ thì sao？ Chẳng may thông tin bị lộ thì sao？ Vì các sàn DEX không cần cấp quyền, sẽ không có ai kiểm tra danh tính của bạn. Tất cả bạn cần là một ví tiền điện tử.

　　Tuy nhiên, vẫn có một số yêu cầu pháp lý vì các sàn DEX vẫn một phần vận hành bởi một cơ quan trung ương. Trong một số trường hợp, nếu sổ lệnh tập trung, chủ nhà vẫn phải tuân thủ.

　　- Không rủi ro đối tác

　　Yếu tố chính khiến các sàn giao dịch tiền điện tử phi tập trung hấp dẫn là vì chúng không giữ tiền của khách hàng. Do đó, thậm chí những thảm họa như vụ hack Mt. Gox năm 2014 cũng sẽ không khiến tiền hay thông tin cá nhân của người dùng gặp nguy hiểm.

　　Các token không được liệt kê

　　Người dùng vẫn có thể giao dịch các token không được liệt kê trên các sàn tập trung một cách thoải mái trên các sàn DEX, nếu có cung và cầu.

　　3.2 Nhược điểm của các sàn DEX

- Tính khả dụng

　　Thực tế thì các sàn DEX vẫn không thân thiện với người dùng bằng các sàn giao dịch truyền thống. Các nền tảng tập trung cung cấp giao dịch theo thời gian thực, không bị ảnh hưởng bởi thời gian khối. Đối với những người mới chưa quen với các ví tiền điện tử phi lưu ký, các sàn DEX mang đến một trải nghiệm khoan dung hơn. Nếu quên mật khẩu, bạn có thể dễ dàng đặt lại. Tuy nhiên, nếu quên seed phrase, tiền của bạn sẽ mãi mãi thất lạc trong không gian mạng.

　　- Khối lượng giao dịch và tính thanh khoản

　　Khối lượng giao dịch của các sàn DEX vẫn quá nhỏ bé so với các sàn CEX. Có lẽ điều quan trọng hơn là các sàn CEX còn có tính thanh khoản cao hơn. Tính thanh khoản là thước đó xem bạn có dễ dàng mua hay bán tài sản ở một mức giá hợp lý hay không. Trong một thị trường thanh khoản tốt, các bid và ask sẽ ít chênh lệch về giá, biểu thị tính cạnh tranh cao giữa người mua và người bán. Trong một thị trường thanh khoản kém, bạn sẽ khó tìm thấy người muốn giao dịch tài sản bạn cần ở một mức giá hợp lý.

　　Các sàn DEX vẫn còn khá mới mẻ, do đó chưa hẳn sẽ có cung và cầu cho các tài sản tiền điện tử mà bạn muốn giao dịch. Bạn có thể sẽ không tìm thấy cặp giao dịch mong muốn, và nếu tìm thấy, có thể giá giao dịch có thể sẽ không tốt.

　　- Phí

　　Phí trên các sàn DEX không phải luôn cao hơn, nhưng có thể sẽ cao, đặc biệt là khi mạng lưới quá tải và nếu bạn đang sử dụng một sổ lệnh trên chuỗi.

　　4. Có nên giao dịch trên sàn phi tập trung không？

　　Có một số vấn đề bạn cần xem xét trong DEX như:

　　Độ trượt giá: Độ trượt giá có nghĩa là chênh lệch giữa giá giao dịch dự kiến so với giá thực tế được thực hiện. Điều này có thể xảy ra bởi vì thị trường di chuyển ngay khi một lệnh được thực hiện hoặc khi thanh khoản quá thấp, bản thân giao dịch đôi khi có thể di chuyển thị trường khá nhiều. Chúng thường là một số lưới an toàn phải có sẵn vì nếu người dùng không cẩn thận, họ có thể phải trả nhiều hơn hoặc nhận ít hơn so với dự đoán ban đầu.

　　Điều này được giải quyết tốt nhất bằng cách chú ý đến mức độ thanh khoản có sẵn cho tài sản bạn đang cố gắng trao đổi và tránh xa các nhóm khối lượng nhỏ hơn. Các dịch vụ như Uniswap cung cấp khả năng thiết lập dung sai trượt giá sẽ hủy giao dịch nếu nó sẽ di chuyển giá vượt qua một tỷ lệ phần trăm nhất định, điều này có thể giúp giảm thiểu một số sai lầm.